Oude Abdij Kortenberg

Oorspronkelijk was er op de Curtenberg een vestiging van reclusae of kluizenaressen. Deze werd voor het eerst vermeld in 1095. In de 13de eeuw daalde de gemeenschap af van haar berg naar het dal in het Minneveld.

Ze bouwden toen een nieuwe abdij en nam de regel van Sint-Benedictus aan. In 1312 werd hier het befaamde Charter van Kortenberg getekend. De abdij werd doorheen de eeuwen meermaals geplunderd.

In 1777 werd Beatrix de Villers tot laatste Benedictinessenabdis van Kortenberg verkozen. Op het einde van de 18de eeuw werden de nieuwe abdijkerk en het nieuwe hoofdgebouw of het abdijkasteel opgetrokken. Het hoofdgebouw werd opgetrokken tussen 1779 en 1783 in neoclassicisme. Door de Franse revolutie werden alle kloosterordes afgeschaft en hun bezitting aangeslagen en vervolgens openbaar verkocht om de staatskas te spijzen. Zo werd de abdij in 1798 als zwart goed verkocht door de Fransen. Als kopers traden Van Grave en Vanden Burggraaf-Spruyt op. De meeste gebouwen werden afgebroken in de Franse periode, ook de nieuwe abdijkerk. Op het einde van het Hollands bestuur was de abdij opnieuw één eigendom nl. van Joseph Charles van Grave, die meier van Kortenberg was van 1819 tot 1829. Hij verkocht in 1829 het abdijcomplex aan baron Albert d’Eesbeeck Vanderhaeghen. Door het huwelijk van Barones Julie d’Eesbeeck Vanderhaeghen met Jean-Amand Matthieu, de rentmeester van de goederen d’Eesbeck te Kortenberg kwam de abdij in handen van de familie Matthieu en in 1897 erfde de rechter Paul Salkin kleinzoon van de Barones her hoofdgebouw. Zijn schoonbroer Joseph Chantraine (+1910) ontwierp hier zijn vliegtuig ’de aéromobile’. Ook kunstschilderes Maria Salkin-Lambiotte en haar zoon kunstschilder Emile Salkin woonden hier. Emile Salkin was een goede vriend van de bekende surrealist kunstschilder Paul Delvaux die hier vaak wandelde.

In 1933 werd het abdijcomplex openbaar verkocht. Kanunnik François Misonne kocht de gebouwen. Onder zijn leiding herwon de abdij haar functie als spiritueel centrum; hij bouwde de abdij uit als een retraite en seminarie. Hij bouwde de halfronde barokke abdijkapel en de traditionele ridderzaal in 1934. Kardinaal Van Roey wijdde deze kapel in 1934 in. De Zusters van het Cenakel hadden hier een retraitehuis van 1952 tot 1976. Het abdijkasteel is de eigendom van het Aartsbisdom Mechelen-Brussel. Het beheer was achtereenvolgens in handen van de Paters Redemptoristen, van de Zusters Ursulinen, van leken en van de Paters Salvatorianen. In 1960 werd er een nieuwe vleugel achteraan aangebouwd volgens de plannen van Architect P.Rome uit Brussel. Het salon van de abdij geeft een beeld van de 18de-eeuwse glorie. We vinden er portretten van Maria Laermans, die de abdij bestuurde van 1671 tot 1682 en van Beatrix de Villers, de laatste abdis van Kortenberg en twee medaillons van Beatrix de Villers en van rentmeester Gregorius Desneux, beheerder van de abdijgoederen van 1778 tot 1796. In het salon vinden we ook de wapenschilden van de abdij en van de laatste abdis.

Hier en daar zijn nog ruïnes te vinden van de vroegere abdijgebouwen.

Tekst overgenomen van www.erfgoedhuis-kortenberg.be